Bij het skiën hoort veel skitechniek en tactiek. SnowTrex heeft met Max Holzmann, opleidingsleider van de Duitse vereniging van skileraren (DSLV), over dit veelzijdige onderwerp gesproken. In het laatste deel van onze serie geeft de door de overheid erkende skileraar waardevolle experttips over veilig off-piste skiën.
Het off-piste skiën is een aanhoudende trend onder wintersporters. Nieuwe routes naast de pistes zoeken, de eigen line door de maagdelijke poedersneeuw trekken en daarbij het gevoel hebben te vliegen – deze ervaring is een geheel eigen niveau van genot. Onze ski-expert Max Holzmann vertelt vol passie over dit onderwerp: “Het is daadwerkelijk zo dat skiën door de diepe sneeuw de meest ontspannen vorm van skiën is. Daarom is het ook zo leuk. De skiplezier neemt van beweging tot beweging toe”. Maar om het volmaakte genot te beleven is wel een goede skitechniek en vooral gezond respect voor het terrein nodig. Voordat je kunt beginnen moet elke fanatieke liefhebber van diepe sneeuw eerst bewust worden van de risico’s op de berg en zich daarop voorbereiden.
Gevaren juist inschatten
In het eerste deel van onze serie bespraken we de subjectieve en objectieve gevaren voor skiërs. Off-piste worden deze aspecten bijzonder belangrijk, weet Holzmann. “Off-piste spelen de objectieve gevaren een zeer belangrijke rol. Het grootste objectieve gevaar is hier een lawine. Deze kan echter ook door een skiër worden veroorzaakt, dus is de hoogste mate van voorzichtigheid geboden”. Dagelijks actueel lawinenieuws helpt bij de inschatting van het gevaar. Het nieuws kan je over het algemeen lezen op de websites van skigebiedsexploitanten of in lawine-apps. Ook ter plaatse wordt vaak op bordjes en door middel van waarschuwingssignalen het lawinerisico aangegeven. Ten slotte moet elke helling afzonderlijk worden beoordeeld.
Skizones herkennen
Heel belangrijk is het onderscheiden van twee zones: de beschermde en de onbeschermde zone. “De beschermde skizone wordt altijd door de skigebiedsexploitant beschreven, gemarkeerd en als veilig aangeduid. Omdat het off-piste skiën zeer populair is, bestaat er ook beschermd terrein. Dat zijn de ongeprepareerde pistes, waarop off-piste kan worden geskied – maar het is altijd nog een beschermde skizone. Daar bestaat slechts een gering lawinegevaar”. De bergredding is altijd actief en in het beschermde skigebied direct inzetbaar. In de onbeschermde skizones is het bereiken van en bergen op de ongevalslocatie vaak veel moeilijker.
Skiroutes en variaties
Je moet de pistekaart altijd nauwkeurig lezen en letten op de markeringen. “Skiroutes of variaties liggen niet altijd in de beveiligde skizone. Zodra een skiroute echter op de pistekaart ingetekend en als afdaling gemarkeerd is, kan je ervan uitgaan dat de bergredding daar controleert en dus actief is. Een onderbroken lijn staat voor een onbeveiligde skiroute, bij een doorgetrokken lijn met zwarte markering (evt. met nummer) kan je ervan uitgaan dat deze in de beveiligde skizone ligt en enkel niet geprepareerd is.
Gedrag in de diepe sneeuw
De vrije skizone is een onbeschermd terrein off-piste, waarin je je op eigen risico en verantwoordelijkheid kunt bewegen. Hier geldt de regel: let altijd op alle punten van het risicomanagement. “Voordat je begint, moet je altijd het lawinegevaar inschatten en de juiste uitrusting meenemen. Zodra wij als skileraren de piste en de geprepareerde skizone verlaten, hebben we altijd een uitrusting voor noodgevallen bij ons. Ja, dat heet een uitrusting voor noodgevallen. Om bij mensen het juiste gevoel op te wekken, licht ik de begrippen altijd toe: het gaat niet om een veiligheidsuitrusting, maar om een uitrusting voor noodgevallen. Veiligheid komt alleen voort uit de inschatting van de situatie en is niet het resultaat van de uitrusting!” Verplicht in de basisuitrusting zijn een LVS-apparaat, een sonde en een schep.
Aansprakelijkheid
Wat betreft de veiligheid heeft Holzmann nog een juridische opmerking: “In de vrije, onbeveiligde skizone kan een onvoorzichtige skiër zich ook grof nalatig gedragen. Als je in een groep skiet, is degene met de meeste ervaring verantwoordelijk voor de anderen, hij is zogezegd hun garantie. Hij kan bevriende skiërs meenemen, skiën op ongeschikte hellingen, lawines veroorzaken en zich en anderen daardoor in gevaar brengen. Zodra een dergelijke grove nalatigheid kan worden aangetoond, is deze persoon volledige aansprakelijk”.
Basiselementen
Als je je bewust bent van de risico’s op de berg en je het terrein en het lawinenieuws goed hebt gecontroleerd, kan je eindelijk gaan skiën. Hoe uniek het skiën door terrein ook is, ook hier gelden dezelfde techniekregels als bij het normale skiën op de piste, namelijk de afstemming van de drie belangrijke elementen: spoor – tempo – beweging. Het is belangrijk om je evenwicht te bewaren, in het gekozen spoor te blijven en niet sneller te skiën dan je eigen controleerbare tempo. Vooral de afstemming van de bewegingen op het verloop van de bochten is tijdens het skiën van doorslaggevend belang.
Tips voor de techniek
Over de kunst van het off-piste skiën zijn hele leerboeken volgeschreven. Daaruit blijkt wel dat er niet één gouden regel voor het skiën door de poedersneeuw bestaat. Maar enkele waardevolle techniektips moet je toch onthouden. Skileraar Holzmann adviseert een centrale positie op de ski in overeenstemming met de toestand van het spoor: “Maak geen te grote bochten, maar neem tijdens het skiën liever de vallijn in acht. Vanaf een bepaalde snelheid ontstaat skikracht, die je tijdens het heen en weer bewegen ondersteunt. Ook hier geldt dat het skiën gecontroleerd moet blijven. Wie goed kan timen, zal in de diepe sneeuw veel plezier hebben”.
Skiën door de diepe sneeuw moet niet inspannend zijn, benadrukt Holzmann. “Het plezier in de poedersneeuw ontstaat door het uitvoeren van de juiste bewegingen op het juiste moment. Bepalend is de op- en neergaande beweging en de voor- en achterwaartse bewegingen tijdens het carven. Strekken om te ontlasten, buigen om te sturen, daarna weer strekken om te ontlasten. Daarbij komt het klassieke draaien van de ski’s. De voortdurende afwisseling van spanning en ontlasting zorgt ervoor dat de spieren zeer lang kunnen functioneren. Met de juiste bewegingen op het juiste moment kan je kilometers door de diepe sneeuw skiën”.
Brede ski’s zijn de sleutel
De juiste uitrusting is bij het skiën door de diepe sneeuw ook erg effectief. “De hedendaagse ski’s voor het skiën in de diepe sneeuw met een middenbreedte van 100 mm en meer maken het skiën veel eenvoudiger. Als je dan ook nog actief beweegt, wordt het carven in de diepe sneeuw nog makkelijker”. Wat betreft het bedwingen van de diepe sneeuw weet Holzmann het zeker: “Het meeste effect gaat uit van het materiaal”.
Samenvatting
Voorafgaand aan het off-piste skiën moeten het terrein en het actuele lawinenieuws zeer nauwkeurig worden gecontroleerd. Elke off-piste skiër moet bovendien een uitrusting voor noodgevallen meenemen. In de diepe sneeuw zorgen brede ski’s voor meer opwaartse druk en de skikracht bij een verhoogde snelheid maakt het carven eenvoudiger. Met de juiste timing tijdens het carven en een dynamische hoog-laag-beweging is skiën door de poedersneeuw kilometerslang mogelijk.
Onze expert van de DSLV
Max Holzmann is een nationaal erkende skileraar en opleidingsdirecteur van de Duitse vereniging van skileraren (DSLV). Onder zijn verantwoordelijkheid valt de inhoud van de opleidingsjaren, de desbetreffende controleniveaus en de moeilijkheidsgraden op alle opleidingsniveaus van level 1 tot het nationaal erkende skileraarexamen, voor de vakken motoriek, methodiek en theorie.
